کتاب پرسش‌های ادراک/پدیدارشناسی معماری به قلم استیون هال، یوهانی پالاسما و آلبرتو پرز گومز با ترجمه مرتضی نیک‌فطرت، سیده صدیقه میرگذار و احسان بیطرف توسط نشر کتاب فکر نو منتشر شد. استیون هال، یوهانی پالاسما و آلبرتو پرز گومز از جمله فیلسوفانی هستند که در حوزه پدیدارشناسی معماری آثار و آرای مهمی را ارائه کرده‌اند. این کتاب در تیراژ 1000 نسخه و به قیمت 170000 ريال در دسترس علاقمندان به حوزه معماری است.
یادداشت مترجمان
پدیدارشناسی از اواخر دهه هفتاد میلادی با ترجمه‌ی آثار فیلسوفانی چون مارتین هایدگر، گاستون باشلار و موریس مرلوپونتی وارد عرصه‌ی معماری و شهرسازی گردید. افرادی چون کریستین نوربرگ شولتز، یوهانی پالاسما، کنت فرامپتون، دیوید سیمون، آلبرتو پرزگومز و استیون هال تحت تأثیر اندیشه‌های پدیدارشناسان فلسفی، این نحله‌ی فکری را وارد حوزه‌ی معماری نموده و مفاهیمی چون تقریب عینیت و ذهنیت، توجه به حواس انسانی، بازگشت به خویشتن اشیاء و تجربه‌گرایی را مطرح کرده‌اند. پدیدارشناسی معماری در راستای نگرش به معماری از طریق تجربه‌ی آگاهانه به‌واسطه‌ی ادراکات حسی، به حضور وجودی انسان در جهان توجه دارد؛ موضوع مورد پژوهش در این عرصه بر پایه‌ی مشاهدات کیفی از فضای انسان‌ساخت و تجارب حسی و بازنمایی‌های ذهنی حاصل از مواجهه‌ی وی با فضای زیستی است. تجربیات ادراکات چند حسی در عرصه‌ی پدیدارشناسی به دلیل حضور نظام بصر ـ محور از زمان رنسانس و با پیدایش علم پرسپکتیو مورد توجه قرار گرفته که منجر به ایجاد نظام سلسله مراتبی در حواس انسانی و نادیده انگاشتن سایر حواس در قیاس با حس بصری در فرایند ادراک گردیده است. ماحصل معماری مدرن و پس از آن نیز عدم توانایی مکان در فراهم آوردن محتوای لازم برای باشیدن انسان‌ها بوده است. لذا از آن جایی که تنها عامل ارتباطی انسان با محیط پیرامون، از طریق حواس شکل می‌گیرد، پرسش از ساز و کار حواس انسانی در فرایند ادراک محیط، بسیار بااهمیت جلوه می‌نماید. پرسش‌های ادراک شماره‌ی ویژه‌ی نشریه‌ی ژاپنی A+U است که در سال 1994 به چاپ رسیده است و با توجه به اهمیت موضوع مجدداً در سال 2007 در قالب این کتاب انتشار یافته است. این نوشتار، یکی از مهمترین تألیفات سال‌های اخیر در عرصه‌ی نظریه معماری است و توسط محققان برجسته‌ی معماری، استیون هال، آلبرتو پرز-گومز و یوهانی پالاسما به صورت سه نوشتار مجزا که به لحاظ موضوعی به هم‌پیوسته‌اند، به رشته‌ی تحریر درآمده است: هرکدام سعی در تشریح نقشی دارند که ادراک انسانی و تجربه‌ی پدیدارشناسانه، در معماری ایفا می‌کند. نوشتار اول با عنوان معماری مبتنی بر هفت حس، به نقد معماری بصر ـ محور و فقدان انعطاف در آن می‌پردازد که توسط یوهانی پالاسما به رشته‌ی تحریر درآمده است. پالاسما مهمترین نظریه‌پرداز در زمینه‌ی پدیدارشناسی معماری است که آثار او نقش قابل توجهی در تشریح و گسترش پدیدارشناسی معماری دارد. وی ساختمان‌های مدرن را به دلیل برانگیخته نکردن احساسات انسانی مورد نقد قرار می‌دهد و عدم ادراک بدنمند و حس‌زدایی در معماری را به چالش می‌کشد. او با بهره‌گیری از اندیشه‌های باشلار و مرلوپونتی نگرش ناب به پدیدار را مطرح و نمونه‌هایی از جایگاه ادراکات مبتنی بر حواس انسانی در معماری را بیان می‌نماید. نوشتار دوم که بخش قابل توجهی از کتاب را به خود اختصاص داده است، متعلق به استیون هال، معمار برجسته‌ی آمریکایی و استاد دانشگاه کلمبیاست که به دلیل توانایی‌اش در ترکیب نور، فضا و کیفیت منحصربه‌فرد آثارش شناخته شده است. او ابتدا به لزوم مباحث پدیدارشناسانه در معماری و نقش تجربه و احساس در ادراک محیط می‌پردازد و سپس یازده حوزه‌ی پدیداری را در فرایند ادراک مطرح نموده که از آن جمله می‌توان به نور، سایه، رنگ، صدا، جزئیات معماری، تناسبات و غیره اشاره کرد. هال در این مقاله، به‌وضوح اهمیت شهود را در ساخت و تجربه‌ی فضای ساخته‌شده شرح می‌دهد و در نهایت در یک معرفی جدید، نوشته‌ها و آثار معماری خود در سالیان اخیر را جهت تأکید بر موضوع در کتاب منعکس می‌سازد. نوشتار سوم با عنوان فضای معماری: معنای حضور و بازنمایی متعلق به آلبرتو پرزگومز می‌باشد. فیلسوف مکزیکی که رساله‌ی دکترای خود را با عنوان معماری و بحران علم مدرن در کمبریج منتشر کرده است. این مقاله ابتدا به وضعیت جهان در عصر مدرن و جایگاه زیبایی‌شناسی و در ادامه به اهمیت نظریات ویتروویوس در معماری و ریشه‌های آن اشاره دارد. بخش عمده‌ی این نوشتار، به موضوع فضا از دیدگاه افلاطون و بیان مفهوم جایگاه کورا به عنوان بستر شکل‌گیری فضا و مکان و چگونگی پیدایش هستی و منشاء و جایگاه آن اشاره دارد. وی در ادامه به هنر تئاتر در یونان و نقش معماری در ایجاد فضاهای عمومی و جایگاه معماران عصر باروک و روکوکو در اضمحلال بصر ـ محوری در معماری می‌پردازد و در پایان نیز اشاراتی به نقد آدولف لوس بر معماری مدرن و نظریات مرلوپونتی دارد. در نهایت، بخش پایانی کتاب که به صورت پیوست می‌باشد، به معرفی پروژه‌های استیون هال اختصاص می‌یابد. در یک جمع‌بندی، محتویات کتاب را می‌توان نوعی بررسی کیفی فضاهای معماری معاصر مبتنی بر تجربه‌ی ادراک چند حسی و نقش آن در فرایند فهم مکان با ارائه‌ی الگوهای معماری مطلوب مبتنی بر خاستگاه پدیدارشناسانه جهت ارزشگذاری بناها دانست.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
Δ
تمامی حقوق برای نشریه الفما و استودیو خلاقیت و ارتباطات بصری ویرا (www.veeradesign.com) محفوظ است . هرگونه استفاده از محتوی سایت: متن ها، تصاویر، آثار هنری فقط با اجازه رسمی از الفما و صاحب اثر مقدور است.
